Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer
Door: Robert van Andel
Fotografie: Henk Pouw
Interview: Frans van Lier
Wat vind je hier?
Veel straten in Watergraafsmeer hebben de naam van een geleerde.
Op deze website kunt u verhalen lezen over deze geleerden.
Zij worden afgewisseld met korte verhalen van bewoners van die straten en met foto’s.
Via de index komt u snel bij de straat waarin u bent geïnteresseerd.
-
Index – Geleerden en straatnamen
Ampèrestraat – Nr. 11 Anton Constandsestraat – Nr. 23 Aragohof – Nr. 7 Archimedeslaan – Nr. 2 en Nr. 12 Archimedesplantsoen – Nr. 2 en Nr. 12 Archimedesweg – Nr. 2 en Nr. 12 Avogadrostraat – Nr. 6 Bart de Ligtstraat – Nr. 23 Benno Stokvisstraat – Nr. 23 Bertrand Russellstraat – Nr. 23 Bessemerstraat…
-
01 – Carolus Linnaeus, naamgever in de botanie
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Richard Pakker (Linneausparkweg-bewoner) De Zweedse arts / botanicus Carolus Linnaeus werd tijdens zijn leven in heel Europa geroemd en geëerd vanwege zijn geschriften Genera Plantarum, Systema Naturae en Species Plantarum. Hij publiceerde in de wetenschappelijke taal…
-
02 – Zwerfsterren en Middenmeer-Noord in de oudheid
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Teo Haverkort (Copernicusstraat-bewoner) Al wandelend door De Meer zijn verhaallijnen te ontdekken in de straatnaamvernoemingen die zo’n vijftig tot honderd jaar en soms nog langer geleden gedaan werden. Deze aflevering richt zich op Middenmeer-Noord: de buurt die…
-
03 – Zwerfsterren en Middenmeer-Noord in de moderne tijd
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Jessika van Kammen (Galileïplantsoen-bewoner) De vorige wandeling voerde door Middenmeer-Noord langs de daar vernoemde geleerden uit de oudheid. De aandacht ging naar de natuurfilosofische kijk van de naamgevers op de door hen gekende wereld: de aarde,…
-
04 – Mijn Vader Aapt Mijn Juf Susan Urenlang Na
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Martin Melchers (Laplacestraat-bewoner) Opnieuw gaat het over geleerden uit de vroeg moderne tijd, de 16de tot en met de 18de eeuw, die vanwege hun ontdekkingen aan de kosmos een straatvernoeming hebben in Middenmeer-Noord. De vorige aflevering eindigde…
-
05 – Warm en koud meten in De Wetbuurt
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Klaas van Twillert (Fahrenheitstraat-bewoner) De Wetbuurt ligt aan het vervolg van de Weesperzijde, langs de Weespertrekvaart en is onderdeel van Amsteldorp. Het eerste stratenplan ontstond in 1891 in de toen zelfstandige gemeente Watergraafsmeer. Na de annexatie door…
-
06 – Door meten tot weten
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Erna Koelman-Vendrik (Johannes van der Waalsstraat-bewoner) Heike Kamerlingh Onnes (1853-1926), hoogleraar experimentele natuurkunde te Leiden, gaf aan zijn koudelaboratorium de slagzin ‘Door meten tot weten’. Hij kreeg de Nobelprijs voor Natuurkunde 1913. Naar hem is de Kamerlingh…
-
07 – De slinger van Foucault, een Frans verhaal
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Rogier Timmermans (Aragohof-bewoner) De slinger van Foucault was een sensatie in het winterse Parijs van 1851. Al in de 17de eeuw wisten veel mensen dat de aarde om zijn as tolt; dat was bekend uit de sterrenkunde.…
-
08 – Nobel, nobeler, nobelst; Nobelweg en Nobelprijs
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Cheikh Thiam (James Wattstraat-bewoner) Alfred Bernhard Nobel (1833-1896) was een zeer succesvolle Zweedse chemicus, uitvinder en ondernemer. Bij testament toonde hij zich nobeler dan nobel met het instellen van prestigieuze prijzen waaronder de Vredesprijs. Deze prijs beloont…
-
09 – Meer raadselachtige stralen, meer Nobelprijzen
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Duncan Daalmeijer (Curiestraat-bewoner) Maria Sklodowska-Curie (1867-1934) heeft terecht een absolute heldenstatus. Haar overwinning van culturele en persoonlijke obstakels, tezamen met haar wetenschappelijke prestaties, gelden als lichtend voorbeeld in de emancipatie van de vrouw. Zij won de Nobelprijzen…
-
10 – Radioweg: vernoemd naar wie? Waarom?
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Anouk Kulaleen (Edisonstraat-bewoner) De straatnaam Radioweg is afwijkend tussen de straatvernoemingen van geleerden in Middenmeer. Misleidende vragen zouden kunnen luiden: ‘Wie was Radio? Wanneer en waar leefde Radio?’ De goede vraag luidt echter: ‘Welke achtergrond heeft deze…
-
11 – Toen natuurkunde en filosofie nog één waren
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Loes Kamoschinski-Göhren (Van Marumstraat-bewoner) In de alledaagse werkelijkheid anno 2020 zijn filosofie en natuurkunde gescheiden begrippen. Filosofie is beschouwend, abstract, terwijl natuurkunde materiegebonden, exact en technisch is. In de 19de eeuw, toen Michael Faraday leefde, waren het…
-
12 – Van zandkorrels naar kwanta
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Linda Hell (Archimedesweg-bewoner) Aan de oostzijde van Middenmeer – tegen de spoordijk met het rangeerterrein aan – dragen alle straten de naam van Archimedes van Syracuse (287-212 v.C.), de grootste uitvinder en wis- en natuurkundige van de…
-
13 – Carolina Henriette, Caroline en Henrietta, 3x briljant
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Bert Looman (Herschelstraat-bewoner) De kaart van de Watergraafsmeer wordt gelukkig gesierd met vernoe-mingen van enkele vrouwelijke wetenschappers, onder wie: Carolina Henrietta MacGillavry, Caroline Leavitt en Henrietta Herschel. Dat vrouwen zo spaarzaam vernoemd zijn is scheef en brengt…
-
14 – Straatnamen in de Ringdijkbuurt – Toen en nu
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Cathalijn Maat (Simon Stevinstraat-bewoner) Het classicistische Rechtshuis uit 1777 van de voormalige gemeente Watergraafsmeer bij de Oetewalerbrug aan de Middenweg vormt een hoek van de Ringdijkbuurt. Rond 1900 werd de oudere bebouwing aan de dijk uitgebreid met…
-
15 – De dampkring ontdekt
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Marijke Coffeng (Pascalstraat-bewoner) Met hun namen sieren Blaise Pascal, Evangelista Torricelli en Otto von Guericke straten in de Watergraafsmeer. Aan hun ontdekkingen is het gangbare wereldbeeld te danken dat al bij schoolkinderen van een jaar of acht…
-
16 – Van spiegelsymmetrie tot stereochemie en verder
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Kuuk Breuker (Van ‘t Hofflaan-bewoner) De Van ‘t Hofflaan is de zijstraat van de Middenweg tegenover het Christiaan Huygensplein. Daar staan enkele gevels met spiegelsymmetrie: nummers 11-13 en 13-15. In de Watergraafsmeer is dit kenmerk veelvuldig in…
-
17 – De evolutieleer beklonken in straatnamen
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Eric Meeder en Wil Meeder-Geus (Darwinplantsoen-bewoner) Het Darwinplantsoen, met daarin de Mien Ruys Tuin, is een eerbewijs aan de negentiende-eeuwse natuurvorser. Maar Charles Darwin is niet de enige wiens naam verbonden is aan evolutietheorieën, ook al duidt…
-
18 – Veilig vaccineren sinds Jenner
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Jan de Haan (Jennerstraat-bewoner) en met Lara Terheggen en haar vriend Csaba (Jennerstraat-bewoner) Jenner, Pasteur en Koch zijn grote namen binnen de infectieziekte- en vaccinatieleer. Zij hebben ieder een straatvernoeming in de Watergraafsmeerse wijk Tuindorp Frankendael. De zegeningen…
-
19 – Rationele denkers of romantische helden?
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Daan Bosch (Von Humboldtstraat-bewoner) In de Von Humboldtstraat pronkt een zinnetje met forse letters in glas bovenlangs een galerijflat. ‘De lengte van de utopie is gelijk aan de breedte van de gedachtewereld’. Net als deze serie artikelen…
-
20 – Inzicht geven contra angst zaaien in Friesland
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Ben van der Pol (Eisingastraat-bewoner) De Eisingastraat in tuindorp Frankendael is genoemd naar de Fries Eise Eisinga. Hij verwierf eeuwige roem als bouwer van een verbluffend planetarium te Franeker. Nog steeds is het een monument voor de…
-
21 – Einthoven, het hart en elektromagnetisme
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Malijn Maat (Einthovenstraat-bewoner) De Einthovenstraat is een zijstraat van de Hugo de Vrieslaan. Wie was Willem Einthoven, die door middel van elektrocardiografie nieuwe mogelijkheden schiep om het menselijke hart te onderzoeken?
-
22 – Volksvoeding en vitaminen
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Thomas Scholtes (Pekelharingstraat-bewoner) In Tuindorp Frankendael wordt met de namen Pekelharingstraat, Eijkmanstraat en Saltetstraat de sociale woningbouw van de naoorlogse jaren vijftig gekoppeld aan de publieke gezondheidzorg van rond 1900.
-
23 – Overtuiging en recht in Julianapark
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Thomas van Remmerden (Maliebaan-bewoner) De straten van woonwijk Julianapark dragen de namen van mensen die bij leven uitgesproken opinies uitdroegen over de rechten van het individu en de noodzaak van beteugeling van macht. Koningin Juliana koesterde sympathie…
-
24 – Energietransitie en straatnamen in de ‘Eenhoorn’
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Emily van de Velde (Maria Telkesstraat-bewoner) De vernieuwde woonwijk ‘Eenhoorn’ ligt bij de Ringdijk rondom de historische boerderij met monumentstatus, ‘De Vergulde Eenhoorn’. Twee hier recent toegevoegde straatnamen, Pierre Lallementstraat en Mária Telkesstraat, staan in een bijzondere…
-
25 – Waarnemen met Doppler
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Maaike Jansen en David Soff (Dopplerstraat-bewoner) Een zwangere vrouw hoort voor het eerst de hartslag van haar ‘blijde verwachting’ met de ‘Doppler’. Dit moment staat meteen in haar geheugen gegrift. Waarnemen met Doppler blijft heel bijzonder, maar…
-
26 – Christiaan Huygens; val, beweging, licht en tijd
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Myra Helmond (Christiaan Huygensplein-bewoner) Christiaan Huygens, wis- en natuurkundig genie, werd in 1953 geëerd met de vernoeming van het Christiaan Huygensplein. Rond dezelfde tijd verscheen zijn afbeelding op het nieuwe bankbiljet van 25 gulden. In de canon…
-
27 – Justus von Liebig, via stikstof naar adelstand
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Henna Samuel (Von Liebigweg-bewoner) Het Von Liebigpad vormt de grens tussen Amsteldorp, schooltuinencomplex Gerrit Kalff en sportpark Drieburg. De Von Liebigweg loopt parallel daaraan tussen de Weespertrekvaart en de Gooiseweg. Von Liebig vond kunstmest uit, maar zijn…
-
28 – Op zoek naar de magic bullet
Bron: Geleerden en straatnamen in de Watergraafsmeer Door: Robert van Andel Fotografie: Henk Pouw Interview: Frans van Lier met Theo Sol (Ehrlichstraat-bewoner) Achter de Middenweg bij de Kruislaan ligt de Finsenstraat met eengezinswoningen uit 1939. Vlak daarbij loopt de Ehrlichstraat met drielaags-flats uit de wederopbouw. Beide naamgevers zijn vroege Nobelprijswinnaars in de geneeskunde en de fysiologie.